บทที่ 2 ปรัชญาการศึกษา

บทที่ 2

1. การจัดการศึกษาที่ไม่มีปรัชญาเป็นแนวทางท่านเห็นด้วยหรือไม่อย่างไรจงอธิบาย

ตอบ ไม่เห็นด้วย เพราะการศึกษาปรัชญาเป็นการมุ่งแสวงหาความจริงเพื่ออธิบายปรากฏการณ์ต่างๆที่อยู่ในขอบข่ายที่สนใจหากการศึกษาไม่มีปรัชญาเป็นแนวทางการศึกษาอาจไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร

2. ปรัชญากับการศึกษาท่านคิดว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างไรจงอธิบาย

 ตอบ  มีความสัมพันธ์ คือ ปรัชญา คือความรู้องค์ความรู้ที่เป็นความจริงหากมีการใช้ปรัชญาเป็นแนวทางการศึกษา จะส่งผลให้การศึกษามีการพัฒนา

3. จงวิเคราะห์การจัดการศึกษาของโรงเรียนหรือหน่วยงานที่เกี่ยวกับหลักสูตรการจัดเรียนการสอนและการบริการทางการศึกษาว่ามีเรื่องอะไรบ้างที่ดำเนินการตามแนวคิดการศึกษาของปรัชญาจิตนิยมวัตถุนิยมประสบการณ์นิยมอัตภาวนิยม

 ตอบ  ปรัชญาจิตนิยม เรื่อง การจัดกิจกรรมทางด้านดนตรีให้ผู้เรียน  ปรัชญาวัตถุนิยม เรื่องจัดให้ผู้เรียนเรียนรู้และคุ้นเคยกับสรรพสิ่งธรรมชาติส่งเสริมให้ผู้เรียนเข้าถึงธรรมชาติของสิ่งแวดล้อมโดยจัดกิจกรรมอาศัยกฎธรรมชาติเป็นหลักประสบการณ์นิยมเรื่อง การที่โรงเรียนเน้นสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อผู้เรียนอัตภาวนิยม เรื่อง การให้ผู้เรียนเลือกกิจกรรมชุมนุมตามอิสระ

4. จงบอกหลักการของปรัชญากลุ่มอนุรักษ์นิยมคือสารัตถนิยมและนิรันตรนิยมเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร                                                                                                                                                                

 ตอบ  เหมือนกันคือ เชื่อว่าหลักการยอมถูกต้องเสมอเชื่อในคุณงามความดีอันสูงสุดที่ไม่เปลี่ยนแปลง

5. จงบอกหลักการของปรัชญากลุ่มกลุ่มเสรีนิยม (liber view) คือพิพัฒนาการนิยม (progressive)และปฏิรูปนิยม (reconstructionism) เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร

 ตอบ  ต่างกัน คือ พิพัฒนาการนิยมมุ่งพัฒนาบุคลิกภาพของเด็กด้านร่างกายอารมณ์สังคมและสติปัญญาของเด็กปฏิรูปนิยมการเรียนรู้ที่มีค่าต่อเมื่อได้ลงมือปฏิบัติจริงในชีวิตจริงของผู้เรียน

6. จงอธิบายว่าความดีความงามเป็นสิ่งที่วัดได้หรือไม่จงอธิบาย

 ตอบ วัดได้ คือความดีความงามสามารถวัดได้จากการกระทำของคนที่แสดงออกมา

7. จงเขียนเรียงความเรื่องโลกทัศน์ของข้าพเจ้าที่มีต่ออาชีพครู

 ตอบ   สำหรับข้าพเจ้าอาชีพครูคืออาชีพที่สุจริต ครูคือผู้ให้ความรู้ ผู้สอนให้เราเป็นคนดี เป็นคนมีความรู้ไปพัฒนาชีวิต สามารถนำความรู้ไปพัฒนาประเทศต่อไปและยังเป็นผู้ที่ปลูกฝังคุณความดีในด้านต่างๆ แก่ศิษย์ และยังคอยช่วยเหลือขัดเกลา เสริมทักษะด้านต่างๆโดยไม่เรียกร้องสิ่งใดๆจากศิษย์

8. ท่านคิดว่าปรัชญาตะวันตกที่เหมาะสมใช้เป็นแนวทางการจัดการศึกษาของไทยมากที่สุดจงอธิบาย

 ตอบ  ปรัชญาปฏิรูปนิยม เพราะว่าเป็นปรัชญาที่มุ่งไปสู่การปฏิบัติและการพัฒนาส่งเสริมให้โรงเรียนมีบทบาทในการปฏิรูปสังคมเพื่อใช้การศึกษาเป็นปัจจัยในการสร้างสังคมใหม่ให้มีความเสมอภาคและมีความเป็นธรรม

9. ท่านคิดว่าพุทธปรัชญาจะมาพัฒนาการศึกษาของไทยได้หรือไม่จงอธิบาย

 ตอบ  พัฒนาได้เพราะ พุทธปรัชญาจะช่วยสอนในเรื่องของการเตือนสติ รู้จักคิด รู้จักวิเคราะห์ และรู้จักผิดชอบชั่วดี ช่วยขัดเกลาจิตใจ เป็นต้น

10. ท่านคิดว่าปรัชญาที่จัดการเรียนการสอนโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญจงบอกชื่อและอธิบายการจัดการสอนที่ยึดเป็นผู้เรียนเป็นสำคัญมีวิธีการจัดอย่างไรอธิบายยกตัวอย่าง

 ตอบ  ปรัชญาปฏิรูปนิยม เชื่อว่าการเรียนรู้ที่มีค่าต่อเมื่อได้ลงมือปฏิบัติจริงในชีวิตจริงของผู้เรียนส่วนการจัดการเรียนการสอนหลักการเชื่อว่า “หนทางปฏิรูปเพื่อสร้างวัฒนธรรมใหม่”(reconstructive road to culture) ยึดถือการศึกษาเพื่อปฏิรูปสังคม เป็นสำคัญ

บทที่1ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษา

บทที่ 1

 1. จงประมวลความหมายของคําว่า “การศึกษา” 5 นิยาม

     ตอบ   นิยามที่ 1  การศึกษา เกิดขึ้นผ่านประสบการณ์ใด ๆ ซึ่งมีผลกระทบเชิงพัฒนาต่อวิธีที่คน ๆ หนึ่งจะคิด รู้สึกหรือกระทำ

นิยามที่ 2  การศึกษา เป็นกระบวนการอย่างเป็นทางการซึ่งสังคมส่งผ่านความรู้ ทักษะ จารีตประเพณีและค่านิยมที่สั่งสมมาจากรุ่นหนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่ง

นิยามที่ 3   การศึกษา คือกระบวนการของการสอน การฝึกและการเรียน โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ทำกันในโรงเรียนหรือในวิทยาลัยต่าง ๆ  เพื่อปรับปรุงความรู้และพัฒนาทักษะต่าง ๆ

นิยามที่ 4  การศึกษา เป็นกระบวนการเรียนรู้เพื่อความเจริญงอกงามของบุคคลและสังคมโดยการถ่ายทอดความรู้ การฝึกการอบรม การสืบสานทางวัฒนธรรม การสร้างสรรค์จรรโลงความก้าวหน้าทางวิชาการ  การสร้างองค์ความรู้อันเกิดจากการจัดสภาพแวดล้อมสังคมการเรียนรู้และปัจจัยเกื้อหนุนให้บุคคลเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต

นิยามที่ 5  การศึกษา หมายถึงการอบรมคนให้เป็นพลเมืองดี และดำเนินชีวิตด้วยการทำดี

2. คําว่าการศึกษา คือ กระบวนการเรียนรู้ ท่านเห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย   

 ตอบ  เห็นด้วย เพราะ การศึกษาทำให้ได้ศึกษาค้นคว้า เป็นการเพิ่มพูนความรู้ สามารถนำมาพัฒนาทักษะสู่การจัดกระบวนการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม

3. ในฐานะที่ท่านเป็นนักศึกษาวิชาชีพครู จงให้นิยามการศึกษาตามคิดเห็นของท่าน   

 ตอบ การศึกษา คือ การเรียนรู้ การศึกษาค้นคว้า การได้รู้ในสิ่งที่เรายังไม่รู้ การได้ความรู้เพิ่มเติมเพื่อนำไปใช้

4. ความมุ่งหมายทั่วไปและความมุ่งหมายเฉพาะเหมือนหรือต่างกันอย่างไร 

  ตอบ  แตกต่างกัน เพราะ ความมุ่งหมายทั่วไปจะกล่าวอย่างกว้างๆ ครอบคลุมในหลายๆด้าน แต่ความมุ่งหมายเฉพาะ เป็นความมุ่งหมายที่จะกล่าวเฉพาะเรื่อง

5. ความมุ่งหมายคืออะไร ความมุ่งหมายการศึกษาระดับชาติ ความมุ่งหมายการศึกษา แต่ละระดับ ความมุ่งหมายระดับหลักสูตร และความมุ่งหมายระดับหมวด และความมุ่งหมายระดับการสอน มีความสัมพันธ์หรือแตกต่างกันอย่างไร  

  ตอบ  ความมุ่งหมาย คือ แนวคิดหรือปรัชญาที่บุคคลกำหนดไว้ล่วงหน้า ในการทำกิจกรรมใดๆ โดยมีการวางแผนสำหรับเป็นแนวปฏิบัติเพื่อให้ลุล่วงและเกิดวัตถุประสงค์ ดังนั้นความมุ่งหมายทุกระดับจึงต้องสอดคล้องสัมพันธ์กันเพื่อจะได้บรรลุผลลัพธ์และถูกต้องตามวัตถุประสงค์

 6. องค์ประกอบที่ใช้กำหนดความมุ่งหมายของการศึกษามีอะไรบ้าง จงอธิบาย   

   ตอบ องค์ประกอบที่ใช้ในการกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษา มีประเด็นสรุปได้ดังนี้

1) ปรัชญาการศึกษาเป็นแนวทางที่กำหนดตามความมุ่งหมายและกำหนดทิศทางให้การศึกษาดำเนินการไปในแนวทางของปรัชญานี้

2 ) จิตวิทยาการศึกษาคำนึงถึงผู้เรียนเกี่ยวกับผู้เรียน กระบวนการเรียน การแนะแนว การกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษานำไปสู่พัฒนาการของผู้เรียน วิธีวัดคุณค่าเพื่อกำหนดความมุ่งหมายให้สอดคล้องกับความต้องการดังกล่าว

3) การจัดการศึกษาเพื่อตอบสนองความต้องการของสังคมสืบสานวัฒนธรรมปกครองระบอบประชาธิปไตย ความมุ่งหมายของการศึกษาเพื่อให้บุคคลสามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมและการดำเนินชีวิตของตนเองให้เข้ากับสภาพสังคมปัจจุบัน ซึ่งความมุ่งหมายจะต้องนำแนวคิดเหล่านี้มากำหนดเป็นความมุ่งหมายไว้ได้ดังกล่าว

 4) บริบทของชุมชนรวมทั้งฐานะทางเศรษฐกิจของคนในแหล่งวิทยากรของคนในชุมชนซึ่งการดำเนินการศึกษา อาศัยคนในชุมชน แหล่งเรียนรู้ ทรัพยากรในท้องถิ่น ความมุ่งหมายจำเป็นต้องนำสิ่งที่กล่าวถึงมากำหนดเป็นความมุ่งหมายของการศึกษา

5) ต่างประเทศที่มีความสัมพันธ์กันเป็นวิธีที่ทำให้ทราบว่าการจัดการศึกษาของประเทศต่างๆมีผลกระทบต่อการพัฒนาประเทศเรา เช่น การเปิดเสรีสมาคมอาเซียนจะมีผลกระทบต่อการศึกษาเราจำเป็นต้องวิเคราะห์สภาพสังคมบริบทของเราและของประเทศในกลุ่มสมาคมอาเซียนแล้วนำมากำหนดเป็นจุดมุ่งหมายให้สอดคล้องกัน 

 6) เทคโนโลยีเป็นผลทำให้การจัดการศึกษาสะดวกและเป็นไปอย่างรวดเร็วเปิดโลกการติดต่อสื่อสารได้ทุกมุมของโลกจะต้องนำหลักการทางวิทยาศาสตร์มาประดิษฐ์เป็นเครื่องมือเครื่องใช้วัสดุอุปกรณ์การสอนหลากหลาย การกำหนดเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาประกอบกับความสะดวกรวดเร็วทันต่อสถานการณ์ปัจจุบัน

 7. ทําไมการจัดการศึกษาไทยสมัยต่าง ๆ จึงต้องกำหนดความมุ่งหมายการศึกษา ที่จะบ่งบอกความเป็นมาของการศึกษาไทยได้หรือไม่อยางไร จงอธิบาย

     ตอบ การศึกษาของคนไทยตั้งแต่สุโขทัยจนมาถึงปัจจุบัน  มีเป้าหมายที่จะพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ในทุกๆด้านทั้งความรู้ ความสามารถ มีคุณธรรมจริยธรรมที่ดีงาม ปลุกใจให้รักชาติ ให้มีความสามัคคีปรองดอง สาเหตุที่ทำให้ต้องมีการกำหนดความมุ่งหมายการศึกษาในสมัยต่างๆ คือการกำหนดความมุ่งหมายการศึกษา นั้นต้องอาศัยบริบทของชุมชน  ความสัมพันธ์กับต่างประเทศ  และความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี  และจะมีความแตกต่างกันไปตามสภาพของสังคม ซึ่งจากการกำหนดจุดมุ่งหมายของการศึกษาในสมัยต่างๆ สามารถบ่งบอกถึงความเป็นมาและสภาพการของสังคมของไทยตั้งอดีตมาจนถึงปัจจุบันได้ว่าเป็นมาอย่างไร

8. ในฐานะท่านเป็นนักศึกษาวิชาชีพครู ท่านคิดว่าการศึกษามีความสําคัญต่อประเทศอย่างไร จงอธิบาย   

 ตอบ  มีความสำคัญมาก เพราะ การศึกษาเป็นการพัฒนาองค์ความรู้ ความเข้าใจ โดยเฉพาะกับประเทศ การศึกษาถือว่าสำคัญมาก เพราะมีความเกี่ยวเนื่องทั้งด้านการเมือง การปกครอง สังคมวัฒนธรรม การศึกษาจะทำให้คนในประเทศมีความรู้ และสามารถนำความรู้ที่มีมาใช้พัฒนาประเทศได้ ไม่ถูกประเทศอื่นเอาเปรียบ ขัดเกลาให้คนในสังคมละอายต่อบาป และช่วยให้เคารพกฎหมาย และปฏิบัติตามหน้าที่ของตน

9. แนวคิดพุทธทาสภิกขุ ได้กล่าวว่า การศึกษาเพื่อมนุษย์จะมีโอกาสได้สิ่งที่ดีที่สุด สิ่งที่มนุษย์ควรจะได้โดยการทําลายซึ่งสัญชาตญาณอย่างสัตว์ แล้วมีการประพฤติกระทําอย่างมนุษย์ที่ มีจิตใจสูงโดยสมบูรณ์ และสิ่งที่ดีที่สุดตามหลักศาสนาพุทธที่ว่า กินอยู่อย่างพอดี อย่ากินส่วนเกินอย่าใช้ส่วนเกินเพื่อจะให้เป็นไปได้อะไรอีกอันหนึ่งซึ่งสูงสุดเรียกว่า “บรมธรรม” และการศึกษา เพื่อธรรมาธิปไตยและเป็นเรื่องคนมีปัญญา ต้องมีปัญญาแท้จริงสูงสุด เห็นด้วยหรือไม่อย่างไร   

  ตอบ  เห็นด้วย เพราะ การศึกษาจะทำให้เกิดกระบวนการพัฒนา ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ และคนที่จะมีปัญษก็ต้องศึกษา ฝึกฝนด้านต่างๆ ฝึกคิดวิเคราะห์ เพื่อนำมาพัฒนาตนเอง

10. แนวคิดของนักการศึกษาไทยที่ท่านชอบมากที่สุด 1 ท่าน แสดงทัศนะของท่านต่อแนวความคิดการจัดการศึกษาของไทย   

  ตอบ สาโรช บัวศรี ให้ความหมายว่า การศึกษา คือ การพัฒนาขันธ์ 5 โดยใช้มรรค 8  เพื่อให้อกุศลมูล คือ ความโลภ ความโกรธ และความหลง ลดน้อยลง หรือเบาบางลงมากที่สุด

ขันธ์ 5 ประกอบด้วย

-รูป คือ ร่างกาย  (PhysicalStructure)

-เวทนา คือ ความรู้สึก  (Feeling หรือ Sensation)

-สัญญา คือ ความทรงจำ  (Memory หรือ Perception)

-สังขาร คือ เครื่องปรุงแต่ง  (Aggregatet)

-วิญญาณ คือ การเกิดความรู้  (Consciousness)

เป็นแนวคิดที่ดี สอดคล้องกับชาวพุทธ เป็นแนวคิดที่ควรจะนำมาปรับใช้กับชีวิตเรา